Efnahagsmál - 

13. apríl 2009

Vaxtastig Seðlabankans út í bláinn

Samtök atvinnulífsins

1 MIN

Vaxtastig Seðlabankans út í bláinn

Lækkun stýrivaxta í 15,5% er of lítil og engar forsendur eru í efnahagslífinu fyrir svo háum stýrivöxtum. Aðstoðarframkvæmdastjóri SA, Hannes G. Sigurðsson, segir í samtali við fréttastofu RÚV vaxtastastig Seðlabankans vera út í bláinn. Að mati SA þurfi vextir að lækka mjög hratt niður í eins stafs tölu. Með þessu áframhaldi gerist það hins vegar ekki fyrr en seint á árinu.

Lækkun stýrivaxta í 15,5% er of lítil og engar forsendur eru í efnahagslífinu fyrir svo háum stýrivöxtum. Aðstoðarframkvæmdastjóri SA, Hannes G. Sigurðsson, segir í samtali við fréttastofu RÚV vaxtastastig Seðlabankans vera út í bláinn. Að mati SA þurfi vextir að lækka mjög hratt niður í eins stafs tölu. Með þessu áframhaldi gerist það hins vegar ekki fyrr en seint á árinu.

Peningastefnunefnd Seðlabanknas ákvað síðastliðinn miðvikudag að lækka vexti úr 17% í 15,5%. Hannes  G. Sigurðsson segir í fréttum RÚV engar aðstæður fyrir hendi sem réttlæti þessa háu vexti - hvorki í efnahagslífinu né á lánamarkaði - vextirnir séu út í bláinn. Taka hefði átt stærra skref í lækkun vaxta að þessu sinni.

RÚV ræddi einnig við Gylfa Arnbjörnsson, forseta Alþýðusambands Íslands, sem segir nauðsynlegt að vextir lækki hraðar. "Ég tel að aðstæður hjá okkur í þessu hagkerfi sé með þeim hætti að Seðlabankanum sé óhætt að fara hraðar í þetta. Verðbólga er á mjög hraðri niðurleið og háir vextir eru að vinna mjög mikið gegn því markmiði okkar að ná stöðugleika í kringum krónuna og ég held að erlendir fjárfestar okkar hugsi meira til greiðslugetu okkar heldur hvort þeir eru nákvæmlega að fá 15% vexti eða 10%," sagði Gylfi.

Markaðurinn fjallaði einnig um hina háu stýrivexti og Seðlabankann þann 8. apríl, áður en tilkynnt var um lækkun vaxta í 15,5%. Þar er rætt við Hannes G. Sigurðsson um hina svokölluðu varkárni Seðlabankans við að lækka vexti.  "Svokölluð varkárni Seðlabankans er í raun óvarkárni, því með þessari leið veikist atvinnulífið stöðugt og einnig grundvöllurinn fyrir efnahagsbata," segir Hannes og telur það bæta gráu ofan á svart ef hávaxtastefnan ógni um leið fjármálastöðugleika í landinu. Fjármálastöðugleikanum segir hann ógnað vegna veikingar krónunnar, sem standi engan veginn undir miklum útgreiðslum vaxta úr landi.

Í Markaðnum segir ennfremur:

Hannes er ekki bjartsýnn á að Seðlabankinn lækki rösklega vexti, vegna fyrri yfirlýsinga um varfærin skref, og telur að sjá eigi til með áhrif á gengi krónunnar sem hafi veikst eftir síðustu lækkun. "Ég held hins vegar að allir sjái að sambandið milli vaxtaákvarðana Seðlabankans og gengisins er ekki fyrir hendi, nema að það virki neikvætt. Aðaldrifkrafturinn á bak við gengisveikinguna er straumur vaxtagreiðslna af innistæðum úr landi. Seðlabankinn nefndi það sjálfur á fundi að í mars hefði níu milljörðum króna verið skipt í evrur vegna vaxta á innstæðum útlendinga hérna. Afgangurinn á viðskiptum fyrir þessum himinháu vöxtum dugar bara ekki, hvort sem innistæðurnar eru í eigu Íslendinga eða útlendinga," segir hann og bætir við að ekki sé von á góðu varðandi gengi krónunnar meðan gjaldeyrir streymi úr landi og lítið sem ekkert komi inn. "Í atvinnulífinu er eiginlega engin þolinmæði gagnvart þessari aðferðafræði Seðlabankans."

Fyrir 100 punkta stýrivaxtalækkun Seðlabankans 19. mars mælti skuggabankastjórn Markaðarins með veglegri vaxtalækkun, þótt viðbúið þætti að Seðlabankinn vildi taka fleiri, en smærri skref. Lögð var til 400 punkta (4,0 prósentustiga) lækkun vaxta á næstu vikum. Almennt telja greinendur þó von á varfærnum og smáum skrefum í vaxtalækkunarferli Seðlabankans. Þannig spáir IFS Greining því að bankinn lækki stýrivexti um 100 til 150 punkta og Greining Íslandsbanka spáir 100 punkta lækkun. Næsti vaxtaákvörðunardagur samkvæmt áætlun Seðlabankans er 7. maí næstkomandi.

Sjá nánar:

Frétt RÚV 8. apríl 2009

Umfjöllun Markaðarins 8. apríl 2009

Samtök atvinnulífsins