Fréttir - 

03. október 2014

Stjórnendur 400 stærstu fyrirtækjanna telja aðstæður góðar í atvinnulífinu

Efnahags- og skattamál

Efnahags- og skattamál

Samtök atvinnulífsins

1 MIN

Stjórnendur 400 stærstu fyrirtækjanna telja aðstæður góðar í atvinnulífinu

Mun fleiri stjórnendur telja núverandi aðstæður góðar í atvinnulífinu en að þær séu slæmar og hefur munurinn aukist mikið frá síðustu könnun Capacent meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins. Helmingur stjórnenda telur að aðstæður batni á næstu sex mánuðum og jafn stór hópur telur þær verða óbreyttar. Nægt framboð er af starfsfólki en helst skortir starfsmenn í byggingarstarfsemi. Stjórnendur gera ekki ráð fyrir fjölgun starfsmanna næstu sex mánuði þegar á heildina er litið.

Mun fleiri stjórnendur telja núverandi aðstæður góðar í atvinnulífinu en að þær séu slæmar og hefur munurinn aukist mikið frá síðustu könnun Capacent meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins. Helmingur stjórnenda telur að aðstæður batni á næstu sex mánuðum og jafn stór hópur telur þær verða óbreyttar. Nægt framboð er af starfsfólki en helst skortir starfsmenn í byggingarstarfsemi. Stjórnendur gera ekki ráð fyrir fjölgun starfsmanna næstu sex mánuði þegar á heildina er litið.

Fjárfestingar aukast á árinu, einkum í flutningum og ferðaþjónustu. Að jafnaði vænta stjórnendur 3,0% verðbólgu næstu 12 og 24 mánuði en þó vænta þeir að jafnaði aðeins 1% hækkun á vörum og þjónustu eigin fyrirtækja næstu sex mánuði. Flestir stjórnendur búast við að gengi krónunnar verði stöðugt næstu 12 mánuði og að stýrivextir Seðlabankans verði óbreyttir. Þetta eru helstu niðurstöður könnunar á stöðu og framtíðarhorfum stærstu fyrirtækjanna, sem gerð var í september 2014 fyrir Samtök atvinnulífsins og Seðlabanka Íslands.

Aðstæður góðar í atvinnulífinu

Í annarri könnuninni í röð telja fleiri stjórnendur aðstæður í atvinnulífinu vera góðar en slæmar og hefur munurinn milli þessara tveggja hópa aukist mikið frá síðustu könnun. Mat stjórnenda á aðstæðum er jákvæðara en það hefur verið síðustu sjö ár og er sambærilegt við mat þeirra haustið 2007. 55% stjórnenda telja aðstæður í atvinnulífinu hvorki vera góðar né slæmar, þriðjungur telur þær góðar en 12% slæmar. Í öllum atvinnugreinum telja fleiri stjórnendur aðstæður vera góðar en slæmar og er matið jákvæðast í byggingariðnaði og sjávarútvegi en lakast í flutningum og ferðaþjónustu og iðnaði.

Almennt talið að aðstæður batni næstu 6 mánuði

Margfalt fleiri stjórnendur telja að aðstæður í efnahagslífinu verði betri en þær verði verri eftir sex mánuði. Tæpur helmingur (46%) telur aðstæður verða betri og jafnstór hópur að þær verðir óbreyttar, en 8% að þær verði verri. Vísitala efnahagslífsins eftir sex mánuði, sem sýnir mismun á fjölda þeirra sem telja að ástandið batni og þeim sem telja að það versni, hefur á þessu ári og síðari hluta ársins 2013 verið hærri en síðan árið 2004. Stjórnendur í öllum atvinnugreinum eru bjartsýnir á framvinduna en bjartsýnin er mest í fjármálaþjónustu og verslun en heldur minni í flutningum og ferðaþjónustu og iðnaði. Meiri bjartsýni gætir á höfuðborgarsvæðinu en landsbyggðinni og meðal útflutningsfyrirtækja en annarra fyrirtækja.

Smelltu til að stækka

Nægt framboð af starfsfólki

Enn virðist vera nægt framboð af starfsfólki en þó fer þeim stjórnendum fjölgandi sem telja skort vera á starfsfólki, eða 18% stjórnenda nú samanborið við 14% í síðustu könnun. Skorturinn er langmestur byggingarstarfsemi, þar sem 36% stjórnenda telja skort ríkjandi og þar á eftir koma fjármálaþjónusta, flutningar og ferðaþjónusta þar sem fjórðungur stjórnenda telur skort vera á starfsfólki.

Ekki búist við fjölgun starfsmanna á næstunni

Starfsfólk fyrirtækjanna í könnuninni telur tæplega 30 þúsund. 17% stjórnenda sjá fram á fjölgun starfsmanna á næstu sex mánuðum, 10% sjá fram á fækkun en 72% búast við óbreyttum fjölda. Þegar svör stjórnenda eru vegin saman með starfsmannafjölda fyrirtækjanna fæst að starfsmannafjöldi þeirra í heild muni standa í stað á næstu sex mánuðum. Mest fjölgun er áformuð í byggingarstarfsemi, flutningum og ferðaþjónustu og fjármálastarfsemi en fækkun í iðnaði. Það eru einkum meðalstór fyrirtæki, með 60-100 starfsmenn og 1-2 milljarða króna í veltu sem áforma fjölgun starfsmanna.  

4002.jpg

Batnandi nýting framleiðslu- og þjónustugetu

Þeim stjórnendum fer heldur fækkandi sem telja vandalítið að bregðast við óvæntri aukningu í eftirspurn eða sölu og að sama skapi fer þeim fjölgandi sem telja það nokkuð vandamál. Nánar til tekið telja 66,5% það vera vandalaust samanborið við 68,5% í síðustu könnun. Niðurstaðan er þó svipuð og í könnuninni fyrir ári síðan. Langflestir (94%) telja að þessar aðstæður verði óbreyttar næstu sex mánuði.

Búast ekki við auknum hagnaði árið 2014

Jafnhátt hlutfall stjórnenda (30%) býst við að hagnaður, sem hlutfall af veltu, verði meiri árið 2014 en 2013 og að hann verði minni. Hlutfall þeirra sem telja að hagnaður aukist hefur lækkað töluvert frá síðustu könnun. Það er aðeins í flutningum og ferðaþjónustu og verslun sem stjórnendur telja að hagnaður aukist en í öðrum greinum telja þeir hagnað verða óbreyttan eða minni. Áberandi betri horfur um hagnað eru á höfuðborgarsvæðinu en landsbyggðinni.

Aukin framlegð

Tvöfalt fleiri stjórnendur vænta þess að framlegð fyrirtækjanna, þ.e. EBITDA, aukist á næstu sex mánuðum en að hún minnki. Þannig búast 36% þeirra við því að framlegð aukist, 18% að hún minnki og 46% að hún standi í stað. Horfur  eru bestar flutningum og ferðaþjónustu en lakastar í fjármálastarfsemi. Framlegðin hefur lítið breyst á síðustu sex mánuðum að mati stjórnendanna.

Væntingar um aukna eftirspurn bæði innanlands og erlendis

40% stjórnenda búast við aukinni eftirspurn á innanlandsmarkaði á næstu sex mánuðum, rúmur helmingur að hún standi í stað en einungis 7% að hún minnki. Þetta er sama niðurstaða og í síðustu könnunum. 63% stjórnenda eiga von á því að verð á vöru og þjónustu fyrirtækjanna á innanlandsmarkaði verði óbreytt á næstu sex mánuðum en 35% að það hækki. Að jafnaði er búist við 1,0% verðhækkun á vöru og þjónustu fyrirtækjanna á næstu sex mánuðum og 1,6% hækkun aðfanga.

Horfur um eftirspurn á erlendum mörkuðum á næstu sex mánuðum eru þær að helmingur stjórnenda telur að hún aukist og hinn helmingurinn að hún verði óbreytt. Að jafnaði er búist við 0,7% verðhækkun á erlendum mörkuðum.

Fjárfestingar aukast á árinu

Fjárfestingar fyrirtækjanna munu aukast á árinu samkvæmt könnuninni. 27% stjórnenda sjá fram á auknar fjárfestingar, 17% að þær minnki og 56% að þær verði svipaðar og árið 2013. Þetta er meiri fjárfestingar en fram komu í síðustu fjárfestingakönnun í mars sl. en þá var fjárfestingarvísitalan 107 samanborið við 224 nú. Langmest aukning fjárfestinga er áætluð í fjármálastarfsemi, flutningum og ferðaþjónustu en horfur eru á samdrætti fjárfestinga í iðnaði.

Smelltu til að stækka

Óbreyttir stýrivexir

Stjórnendur búast við að stýrivextir Seðlabankans verði óbreyttir eftir 12 mánuði en þeir eru nú 6,0%. Þetta er sama niðurstaða og undanförnum könnunum.

Væntingar um 3,0% verðbólgu á árinu

Miðgildi væntinga stjórnenda um verðbólgu næstu 12 mánuði er 3,0% en að meðaltali búast þeir við að verðbólgan eftir eitt ár, þ.e. hækkun vísitölu neysluverðs á næstu 12 mánuðum, verði 2,6%. Niðurstaðan um miðgildið er svipuð og í síðustu könnun en meðaltalið lækkar úr 2,7% í 2,6%. Miðgildi væntinga stjórnenda á verðbólgunni eftir 2 ár er einnig 3,0% og lækkar úr 3,5% frá mars síðastliðnum.

Smelltu til að stækka

Vænta stöðugs gengis krónunnar

Miðgildi væntinga stjórnenda um gengi krónunnar eftir 12 mánuði er að það verði óbreytt en að meðaltali vænta þeir 1,5% veikingar.

Um könnunina

Samtök atvinnulífsins eru í samstarfi við Seðlabanka Íslands um reglubundna könnun á stöðu og framtíðarhorfum stærstu fyrirtækja á Íslandi. Könnunin er gerð ársfjórðungslega og er framkvæmd hennar í höndum Capacent. Einföld könnun með 7 spurningum er gerð í annað hvort skipti, en hin skiptin er gerð ítarlegri könnun með 19 spurningum.

Að þessu sinni var könnunin gerð á tímabilinu 27. ágúst til 24. september 2014 og voru spurningar 19. Í úrtaki voru 402 stærstu fyrirtæki landsins (miðað við heildarlaunagreiðslur) og svöruðu 225 þeirra þannig að svarhlutfall var 56%. Niðurstöður eru greindar eftir staðsetningu fyrirtækis, atvinnugrein, veltu, starfsmannafjölda og hvort fyrirtækið starfi á útflutnings- eða innanlandsmarkaði. Atvinnugreinaflokkar eru sjö: (1) Iðnaður, (2) sjávarútvegur, (3) byggingarstarfsemi og veitur, (4) verslun, (5) flutningur, flutningar og ferðaþjónusta, (6) fjármála- og tryggingastarfsemi og (7) ýmis sérhæfð þjónusta. Ekki er um að ræða samræmda túlkun samstarfsaðilanna á niðurstöðum könnunarinnar.

Samtök atvinnulífsins