Seðlabanki Íslands hefur nú gott tækifæri til þess að lækka vexti í framhaldi af nýjustu verðbólgumælingu Hagstofu Íslands fyrr í dag. Reynsla undanfarinna ára hefur sýnt að geta Seðlabankans til að ráða niðurlögum verðbólgu með vaxtahækkunum er afar lítil. Á þenslutímanum frá árinu 2004 - 2008 höfðu vaxtahækkanir fyrst og fremst þau áhrif að hækka gengi krónunnar, laða kvikt erlent skammtímafjármagn inn í landið og skapa enn frekari verðbólgutilefni.

Nú er staðan sú að Seðlabankinn heldur vöxtum háum þrátt fyrir djúpa kreppu til þess að verjast því að erlent fjármagn leiti aftur út úr landinu.  Gildir þar litlu þótt gjaldeyrishöft séu við lýði.

Seðlabankinn er í sjálfheldu með vextina. Áður voru vextirnir hækkaðir til að hækka gengið. Nú eru vextirnir áfram háir þrátt fyrir að gengi krónunnar hafi hrunið og enginn eftirspurnarþrýstingur á verðlag. Verðlagshækkanir nú og undanfarna mánuði eru fyrst og fremst kostnaðarhækkanir vegna gengishrunsins og skattahækkana.

Hár fjármagnskostnaður hér á landi og takmarkað aðgengi að erlendu lánsfé hefur þær afleiðingar að fyrirtæki sjá sér ekki fært að fjárfesta nema í afar takmörkuðum mæli sem bæði framlengir kreppuna og skaðar efnahagslífið til lengri tíma með því að nauðsynleg ný og arðsöm störf eru ekki sköpuð.

Verðbólgan hefur verið að hjaðna og er nú 6½% þegar litið er til síðustu 12 mánaða en árshækkun síðustu þriggja mánaða er innan við 4%.  Á næstunni má búast við því að verðbólgan verði á svipuðu stigi eða hjaðni enn frekar.  Vaxtastig Seðlabankans er því alltof hátt, hvort heldur litið er til vaxtamunar gagnvart útlöndum eða raunvöxtum.

Mikilvægt er að Seðlabankinn stuðli að efnahagsbata með því að lækka vexti sína verulega við næstu vaxtaákvörðun og brjótist út úr vaxtasjálfheldunni.

Sjá nánar:

Horfa á frétt RÚV 26. janúar kl. 19:00