Norðurál áformar að reisa álver á iðnaðarsvæðinu við Helguvík á Reykjanesi. Áhrif þess á atvinnulíf, vinnumarkað, atvinnutekjur, íbúafjölda og tekjur sveitafélaganna á Suðurnesjum verða umtalsverð. Áhrifin verða mest á svæðinu næst Helguvík en þeirra mun þó gæta allt til höfuðborgarsvæðisins þar sem gert er ráð fyrir nokkurri atvinnusókn þaðan.

Langur framkvæmdatími - lítil hætta á ofþenslu
Áformað er að byggja álverið í áföngum og er stefnt að því að ná allt að 250.000 tonna ársframleiðslu árið 2015. Áætlað er að hefja undirbúningsframkvæmdir fyrir árslok 2007 og gangsetja fyrsta áfanga árið 2010, en áfangaskipting fer eftir því hvernig til tekst með orkuöflun. Gert er ráð fyrir því að bygging álversins krefjist 1.800 ársverka, eða sem nemur 300 ársverkum á ári að jafnaði á 6-8 ára framkvæmdatíma.  Þessi langi framkvæmdartími mun draga úr hættu á því að framkvæmdirnar stuðli að ofþenslu á byggingamarkaði. Búast má við að stór hluti starfsmanna muni koma frá Suðurnesjum, bæði á meðan byggingaframkvæmdum stendur og á rekstrartíma.  Áætlað er að skiptingin verði þannig að 65% starfsmanna komi frá Reykjanesbæ, 20% frá öðrum sveitarfélögum á Suðurnesjum og 15% frá höfuðborgarsvæðinu.

Varanleg fjölgun um 1.200 störf - beint og óbeint
Þegar álverið verður komið í fulla stærð árið 2015 munu þar starfa 400 starfsmenn og má varlega áætla að auk þeirra myndist a.m.k. tvö afleidd störf utan álversins á móti hverjum starfsmanni í álverinu. Afleidd störf eru því hér áætluð 800 á ársgrundvelli og heildarfjöldi nýrra starfa 1.200 vegna tilkomu álversins. Í eftirfarandi umfjöllun er gengið út frá þeirri forsendu að bein og óbein áhrif álversins á verðmætasköpun verði hrein viðbót við þá starfsemi sem fyrir er á svæðinu, en ryðji ekki burt neinu sem fyrir er. Þá er ekki gert ráð fyrir að á svæðinu sé völ á annarri sambærilegri fjárfestingu sem kæmi í stað álversins.  Ef um slíka fjárfestingakosti verður að ræða munu þeir hæglega geta orðið að veruleika samhliða uppbyggingu álversins.

Áætlað er að búsetuskipting þeirra starfsmanna sem fylla muni þessi 1.200 störf verði þannig að 780 verði búsettir í Reykjanesbæ, 240 í öðrum sveitarfélögum á Suðurnesjum og 180 á höfuðborgarsvæðinu. Þótt hér sé miðað við ákveðna skiptingu milli sveitarfélaga þá getur hún hæglega orðið önnur og ber því fyrst og fremst að skoða sem vísbendingu um hver þróunin getur orðið.

Skipting starfa vegna reksturs álvers í Helguvík eftir sveitarfélögum
	Álversstörf	Afleidd störf	Alls
Reykjanesbær	260	520	780
Önnur sveitarfélög á Suðurnesjum	80	160	240
Höfuðborgarsvæðið	60	120	180
Alls	400	800	1.200

Álver í Helguvík mun stuðla að íbúafjölgun á Suðurnesjum. Forsendur fyrir fjölgun íbúa eru þær að fyrir hvert 1 nýtt starf sem skapast vegna álversins fjölgi íbúum um 2 og er þá tekið mið af fyrri rannsóknum sem hafa verið gerðar hér á landi . Samkvæmt því er áætlað að íbúum fjölgi um 2.400 og miðað við núverandi íbúafjölda nemur aukningin 13% í Reykjanesbæ en 11% á Reykjanesinu öllu.

Áætluð íbúafjölgun af völdum fyrirhugaðs álvers í Helguvík
	Íbúafjölgun
Reykjanesbær	1.560
Önnur sveitarfélög á Suðurnesjum	480
Höfuðborgarsvæðið	360
Alls	2.400

Starfsemi álvers á Suðurnesjum sem og annars staðar hefur þá kosti að störf í álveri eru langtímastörf sem eru óháð sveiflum á innlendum markaði. Þá greiða álver hærri laun en að jafnaði í landinu og því eru störfin eftirsótt hvort sem litið er til starfsgreina sem krefjast lítillar formlegrar menntunar, fagærðra eða háskólagenginna. Þetta mun stuðla að því að ungir Suðurnesjabúar, sem annars hefðu flust af svæðinu að aflokinni menntun t.d. í háskólum í Reykjavík eða erlendis, muni eiga þess kost að búa áfram í sinni heimabyggð.

Auknar tekjur sveitarfélaga
Sveitarfélögin í nágrenni álversins munu fá auknar skatttekjur vegna fjölgunar íbúa og þar með hærra útsvar, fasteignagjöld auk hafnargjalda. Meðaltekjur allra starfsgreina í álverinu eru áætlaðar um 390.000 kr. á mánuði á grundvelli launakönnunar Hagstofu Íslands  og framreiknings til kaupgjalds á árinu 2007 með launavísitölu. Meðaltekjur í afleiddum störfum eru áætlaðar fjórðungi lægri en í álverinu. Heildarlaunagreiðslur álvers í Helguvík, án launatengdra gjalda, munu samkvæmt því verða um 1,9 milljarður króna á ári og 2,8 milljarðar króna í afleiddum störfum. Auknar launagreiðslur sem leiða munu af starfrækslu álversins munu því samtals nema 4,7 milljörðum króna á ári. Útsvarstekjur sveitarfélaga vegna þessara launatekna munu aukast um 580 m.kr. á ári og skiptast þannig að hlutur Reykjanesbæjar verður 370 m.kr., hlutur annarra sveitarfélaga á Suðurnesjum 120 m.kr. og 90 m.kr. falla í hlut sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu.

Útsvarstekjur vegna beinna og afleiddra starfa í tengslum við fyrirhugað álver í Helguvík.  Milljónir króna
	Launagreiðslur	Útsvarstekjur
Reykjanesbær	3.100	370
Önnur sveitarfélög á Suðurnesjum	900	120
Höfuðborgarsvæðið	700	90
Samtals	4.700	580

Fasteignagjöld, hafnar- og skipagjöld
Um fasteignagjöld vegna álvers er samið sérstaklega en ætla má að þau verði svipuð og gildir um álverið á Grundatanga, eða um 100 milljónir króna á ári fyrir 250.000 tonna álver og skiptist jafnt á milli Reykjanesbæjar annars vegar og hinna sveitarfélaganna á Suðurnesjum hins vegar. Einnig greiðast hafnar- og skipagjöld en þau eru áætluð rúmlega 150 milljónir á ári, án þess að vitneskja liggi fyrir þar að lútandi.

Fólksfjölgun í tengslum við aukið framboð starfa vegna starfsemi álversins mun verða mætt með auknu framboði íbúðarhúsnæðis sem ætla má að nemi 1.200 íbúðum á áhrifasvæðinu öllu. Við áætlun fasteignagjalda af þessum íbúðafjölda var stuðst við upplýsingar Fasteignamats ríkisins. Samkvæmt framangreindum forsendum munu fasteignagjöld í tengslum við íbúafjölgun af völdum álversins aukast um 51 m.kr. árlega í Reykjanesbæ, 16 m.kr. í öðrum sveitarfélögum á Suðurnesjum og um 14 m.kr. á höfuðborgarsvæðinu.

Auknar tekjur af fasteignagjöldum vegna íbúafjölgunar í tengslum við fyrirhugað álver í Helguvík
	Fjöldi íbúða	Skattur á íbúð, þús. kr.	Fasteignagjöld alls, m. kr.
Reykjanesbær	780	66	51
Suðurnes	240	66	16
Höfuðborgarsvæðið	180	80	14
Alls	1.200	212	82

Tekjuaukning sveitarfélaganna í heild
Ætla má að starfræksla 250 þús. tonna álvers í Helguvík leiði til fjölgunar starfa, beint og óbeint, um a.m.k. 1.200, hækkunar atvinnutekna um rúma þrjá milljarða króna og fjölgunar íbúða á Suðurnesjum um 1.200. Skatttekjur Reykjanesbæjar munu verða rúmlega 600 m.kr. hærri en ella, á verðlagi í maí 2007, frá árinu 2015 ef áform um álver í Helguvík ná fram að ganga. Til samanburðar voru skatttekjur Reykjanesbæjar 3,1 milljarður króna í fjárhagsáætlun fyrir 2006 og sem fimmtungs aukning skatttekna af völdum álversins, þ.e. 20%. Skatttekjur annarra sveitarfélaga á Suðurnesjum munu væntanlega aukast um tæplega 200 m.kr. en skatttekjur þeirra árið 2006 námu samtals um 1,9 milljarði króna, þannig að aukning skatttekna þeirra af völdum álversins verður 10%. Loks munu skatttekjur sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu aukast um rúmlega 100 m.kr.

Skattekjur sveitarfélaga vegna beinna og afleiddra starfa í tengslum við fyrirhugað álver í Helguvík.  Milljónir króna
	Reykjanes- bær	Önnur sv.fél. á Suðurnesjum	Sveitarfélög á höfuðb.svæði	Samtals
Útsvarstekjur	370	120	90	580
Fasteignagjöld af íbúðum	50	15	15	80
Fasteignagjöld af álveri	50	50		100
Hafnar- og skipagjöld	150			150
Samtals	620	185	105	910

Áhrifin á skatttekjur ríkissjóðs verða einnig umtalsverð.  Ætla má að tekjuskattur til ríkisins vegna aukinna launatekna muni nema um einum milljarði króna árlega, tekjur af tryggingagjaldi aukist um 270 m.kr. og tekjuskattgreiðslur fyrirtækisins gætu numið 1-2 milljörðum króna árlega.