Ný stjórnsýsluúttekt Ríkisendurskoðunar sem fjallar um Umhverfisstofnun er afar fróðleg fyrir margra hluta sakir. Fjallað er um rekstur og stjórnsýslu stofnunarinnar frá ýmsum hliðum og m.a. bent á að vanda stofnunarinnar megi skipta í fernt, þ.e. fjárhagsvanda, skipulagsvanda, stjórnunarvanda og vanda sem tengist samskiptum ráðuneytis og stofnunarinnar.

Tillögur Ríkisendurskoðunar eru í nokkrum liðum. Bent er á að sérstaklega þurfi að huga að verkefnum sem felast í heilbrigðiseftirliti en í skýrslunni segir: "Það virðist há Umhverfisstofnun að hún hefur ekki boðvald í eftirliti sínu með því hvernig sveitarfélög standa að heilbrigðiseftirliti heldur einungis leiðbeinandi hlutverk. Fyrir vikið er erfitt að samræma þetta eftirlit. Rétt kann að vera að breyta núverandi fyrirkomulagi á þessu eftirliti og þá eftir atvikum færa framkvæmdina frá sveitarfélögum til ríkisins. Sú leið kynni að leiða til samræmdara og skilvirkara eftirlits og aukinnar hagkvæmni." Einnig er bent á að regluverk það sem stofnunin starfar eftir sé óþarflega flókið og sundurlaust og segir svo um verkefni Umhverfisstofnunar: "Æskilegt og eðlilegt er að löggjöf um verkefni hennar verði endurskoðuð og eftir atvikum sett í ein lög. Slíkt væri bæði til þess fallið að auka samþættingu innan stofnunarinnar og einfalda viðmót gagnvart viðskiptavinum hennar."

Þessar ábendingar Ríkisendurskoðunar eru mjög í samræmi við þær tillögur og ábendingar sem Samtök atvinnulífsins hafa flutt á undanförnum árum. Bent hefur verið á að óeðlilegt sé að í landinu séu rekin 10 heilbrigðiseftirlit sem ekki lúta samræmdri yfirstjórn heldur séu undir stjórn sveitarfélaga á viðkomandi svæðum. Það er einnig óeðlilegt að sveitarfélögin fari með eftirlit með atvinnurekstri þar sem þau verða m.a. að hafa eftirlit með eigin atvinnurekstri, sem býður heim hættu á mismunun. Bent hefur verið á að heilbrigðiseftirlit snúist fyrst og fremst um gjaldskrár og innheimtu tekna en taki ekkert mið af því hvernig fyrirtækin standi sig við rekstur innra gæðakerfis og eftirlits. Fyrirtæki sem starfa á mörgum stöðum á landinu geta lent í því að fá mismunandi kröfur eftir því hvar þau eru stað sett á landinu. Samtök atvinnulífsins hafa sett fram ítarlegar tillögur um að ábyrgð á eftirlitinu verði flutt til ríkisins. Svo má fela einkareknum faggiltum skoðunarstofum framkvæmd eftirlitsins og þær geta rekið starfsemi vítt og breitt um landið. Raunar virðist af lestri stjórnsýsluendurskoðunar á Umhverfisstofnun að unnt sé að koma við útboðum og einkarekstri á ýmsum sviðum sem stofnunin annast nú sjálf. Af hverju geta til dæmis einkaaðilar ekki rekið þjóðgarða?

Sjá nánar um stjórnsýsluúttektina á vef Ríkisendurskoðunar.

 

Sjá nánar um tillögur SA í skýrslunni Eftirlit með atvinnustarfsemi - tillögur til úrbóta.