Hagvöxtur með fríverslun
Á aðalfundi NHO, norsku samtaka atvinnulífsins, var hnattvæðingin til umfjöllunar og þau tækifæri sem í henni felast. Á fundinum var einkum lögð áhersla á mikilvægi fríverslunar. Í erindi sínu sagði Jens Ulltveit-Moe, formaður NHO, suma hagnast á hnattvæðingunni, en aðra tapa. Þeir sem hagnast eru samkvæmt honum fyrirtæki og lönd með ríka aðlögunarhæfni, sem og fátækt fólk um heim allan. Þeir sem tapa á hnattvæðingunni eru hins vegar fyrirtæki og lönd sem halda að sér höndum, sýna ekki næga aðlögunarhæfni eða hamla gegn erlendum samskiptum.
Atvinnulífið driffjöðurin
Hnattvæðingin er af mörgum talin vera orsök ýmissa
heimsins vandamála, en hún er að mati NHO mikilvægur þáttur til
lausnar slíkum vandamálum. Ulltveit-Moe segir hnattvæðinguna fela í
sér ótrúlega möguleika og að atvinnulífið hafi öðrum fremur verið
driffjöður hennar. Hann segir ótrúlega þróun hafa átt sér stað í
heiminum síðustu áratugi. Þannig hafi hlutfall vannærðra í
þróunarríkjum minnkað úr 35% árið 1970 í 15% nú, ólæsi fari
minnkandi og fleiri búi nú við lýðræðislegt stjórnarfar en nokkru
sinni fyrr. Í riti NHO um hnattvæðinguna kemur einnig fram að
hlutur þróunarríkja í heimsversluninni hefur aukist úr um 20% árið
1970 í um 33% árið 2001, að mati WTO. Hins vegar segir
Ulltveit-Moe jafnframt blasa við alvarleg vandamál, og nefnir hann
m.a. fátækt, eyðni og mengun í því sambandi.
Hagvöxtur með fríverslun
Lausnin er hins vegar ekki fólgin í að sporna gegn
hnattvæðingunni, þvert á móti. Aukin alþjóðaviðskipti hafa þannig
haft mikil áhrif til að efla velferð og draga úr fátækt. Þau lönd
sem hafa verið fremst í fríverslun hafa einnig notið mests
hagvaxtar. Ulltveit-Moe vísaði í rannsókn Harvard-háskóla sem sýnir
að "opin" lönd nutu 3-6 sinnum meiri hagvaxtar en þau "lokuðu" á
árunum 1970-1990. Hann lagði því mikla áherslu á mikilvægi
fríverslunar og sagði niðurstöðu ráðherrafundar WTO í Doha gefa
vonir um áframhaldandi þróun í þá átt, sem og um aukna möguleika
þróunarríkja á sviði fríverslunar. Loks sagði hann stofnanir á borð
við WTO ekki síst mikilvægar fyrir smærri ríki, líkt og Noreg.
Þversagnir í mótmælum
Í riti sem NHO gáfu út um hnattvæðinguna furða þau sig
einmitt á því að ýmis samtök sem að sögn berjast gegn ókostum
hnattvæðingarinnar beini spjótum sínum gegn stofnunum sem ætlað er
að takast á við slíka ókosti, t.d. með því að setja reglur um
milliríkjaverslun og fylgjast með framkvæmd þeirra, sem er meðal
helstu hlutverka WTO.
Sjá erindi formanns NHO á aðalfundi samtakanna.
Sjá rit NHO um hnattvæðinguna sem út kom í tengslum við aðalfund samtakanna (pdf-skjal).
