Vinnumarkaðsvefur

Vinnustöðvun í skilningi vinnulöggjafarinnar (laga nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur) er verkbann atvinnurekenda og verkföll launþega.

Markmið verkbanns er að vinna að framgangi krafna atvinnurekenda í vinnudeilu með sama hætti og stéttarfélagi er heimilt að boða verkfall til að fylgja eftir kröfum sínum.

Verkbanni er m.a. ætlað að takmarka tjón af verkföllum, þar sem atvinnurekendur stöðva vinnu hjá félagsfólki stéttarfélaga, sem ekki er í verkfalli, til að auka þrýsting á viðsemjanda til samningsgerðar.

Til þess að verkbannsboðun taki til starfsfólks, þarf viðkomandi að uppfylla öll eftirfarandi skilyrði:

1. Vera félagsmaður í Eflingu stéttarfélagi
2. Starfa á félagssvæði Eflingar
3. Sinna starfi sem fellur undir aðalkjarasamning eða hótel- og veitingasamning SA og Eflingar

Sjá hér til hvaða starfa verkbannið tekur til.

Fyrirséð er að verkfallsaðgerðir Eflingar muni leiða til verulegra rekstrartruflana og rekstrarstöðvunar í einhverjum tilvikum innan örfárra daga. Áhrifanna mun gæta um allt samfélagið. Áhrifin kunna meðal annars að vera fólgin í því að fólk eigi erfiðara um vik að koma sér til vinnu, framleiðsla og þjónusta hökti og/eða stöðvist, verslanir fá ekki vörur, rútuferðir falli niður, ferðamenn komi ekki til landsins o.s.frv. Skæruverkföll Eflingar eru því að skapa verulegt tjón fyrir atvinnulífið og samfélagið allt með eins litlum tilkostnaði og unnt væri fyrir Eflingu stéttarfélag.

Verkbann er neyðarúrræði atvinnurekanda til að bregðast við skæruverkföllum með það að markmiði að takmarka tjón atvinnulífsins og samfélagsins af verkföllum.

Á meðan samfélagið lamast sökum verkfallahrinu væri enn verið að reka fyrirtæki með litlar sem engar tekjur og erfitt að halda uppi þjónustu. Því er talað um að lágmarka tjón. Atvinnurekandi situr þá ekki uppi með allan launakostnað þegar tekjustreymi og framleiðsla raskast verulega/stöðvast.

Að sama skapi setur verkbann þrýsting á Eflingu til að ganga til viðræðna við SA um gerð kjarasamninga á sömu nótum og nánast öll önnur stéttarfélög á almenna vinnumarkaðnum hafa nú þegar samið um.

Atkvæðagreiðsla SA um verkbann á félagsmenn Eflingar var almenn, leynileg atkvæðagreiðsla í skilningi 1. mgr. 15. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur. Samkvæmt ákvæðinu er heimilt að viðhafa almenna atkvæðagreiðslu um takmarkaðar vinnustöðvanir sem ná til hluta félagsmanna.

Við atkvæðagreiðslu um verkbann ræður fjöldi atkvæða skv. gildandi atkvæðaskrá, sbr. 19. gr. samþykkta þessara. Sjá nánar XIII. kafla samþykkta SA um vinnustöðvanir .

Já, þeim starfsmönnum sem verkbann beinist gegn ber að leggja niður störf með sama hætti og starfsfólk sem fer í verkfall.

Í þessu tilfelli má enginn sem starfar eftir kjarasamningum SA og Eflingar mæta til vinnu nema að fenginni undanþágu frá framkvæmdastjórn Samtaka atvinnulífsins. Launagreiðslur falla niður yfir tímabilið sem verkbann stendur yfir líkt og í tilviki verkfalla.

Einstakir atvinnurekendur og starfsfólk sem verkbann beinast gegn hafa ekki val, frekari en í tilviki verkfalla um það hvort hlýtt sé lögmætu verkbanni. Slíkt felur í sér brot á 18. gr. vinnulöggjafarinnar. Túlkun Eflingar sem birtist á vef stéttarfélagsins 20. febrúar um að valkvætt sé að hlýta verkbanni og þar með verkfalli enda gilda sömu reglur um þessi úrræði stenst því ekki skoðun og felur í sér vítaverða hvatningu og þrýsting til brota á vinnulöggjöfinni.

Nei, um leynilega kosningu er að ræða og því engin skylda til að gefa upp hvort kosið var með eða á móti verkbanni, ekki frekar en starfsfólk sé skylt að gefa upp hvort það kaus með eða á móti verkfalli. Félagsmönnum sem berast fyrirspurnir í þessa veru frá Eflingu er því ekki skylt að gefa upp svar sitt.

Verkbann SA hefst fimmtudaginn 2. mars kl. 12:00. Samkvæmt lögum verður að tilkynna um vinnustöðvun með a.m.k. 7 sólarhringa fyrirvara til sáttasemjara og þeim sem verkbannið beinist aðallega gegn þ.e.a.s. Eflingu fyrir hönd félagsmanna sinna.

Já, með sama hætti og verkfalli. Hægt er að fresta boðaðri vinnustöðvun, einu sinni eða oftar, um allt að 28 sólarhringa samtals án samþykkis gagnaðila, enda sé frestunin kynnt honum með minnst þriggja sólarhringa fyrirvara.

Verkbann Samtaka atvinnulífsins sem tekur gildi kl. 12:00 2. mars n.k. að öllu óbreyttu nær til alls félagsfólks Eflingar sem starfar á félagssvæði Eflingar - stéttarfélags skv. aðalkjarasamning Samtaka atvinnulífsins og Eflingar – stéttarfélags og kjarasamningi Samtaka atvinnulífsins og Eflingar – stéttarfélags vegna veitinga-, gisti-, þjónustu- og greiðasölustaða, afþreyingarfyrirtækja og hliðstæðrar starfsemi.

Samtök atvinnurekenda sem hyggjast fara í verkbann ráða því hversu víðtækt verkbann er. Það getur t.d. beinst gegn félagsmönnum stéttarfélags í einu fyrirtæki. Verkbann getur enn fremur falist í því að allir sem vinna þau störf sem kjarasamningur stéttarfélagsins tekur til þurfi alfarið að leggja niður störf sín.

Framkvæmdastjórn SA mun veita undanþágur vegna nauðsynlegrar grunnþjónustu. Senda skal beiðni um undanþágu á netfangið verkbann@sa.is . Sniðmát að umsókn má nálagast hér .

Þegar hafa verið veittar undanþágur fyrir alla starfsemi tengist heilbrigðis- og öldrunarþjónustu, opinberri sem og einkarekinni sem og fyrir öll störf sem tengjast annarri grunnþjónustu, s.s. lögreglu, slökkviliði, sjúkraflutningum, björgunarsveitum, almannavörnum og menntastofnunum án sérstakra umsókna frá hlutaðeigandi aðilum. Jafnframt hafa verið veittar undanþágur fyrir þá aðila sem hafa fengið undanþágur hjá undanþágunefnd Eflingar.

Um það gilda samsvarandi reglur og gilda um verkföll, sjá vef SA

Þeir starfsmenn sem verkbann beinist gegn ber þá að leggja niður störf með sama hætti og starfsfólk sem verkfall beinist gegn.

Framkvæmdastjórn SA getur veitt undanþágu frá verkbanni, ef sérstakar ástæður eru fyrir hendi.

Nei. Allar launagreiðslur og launatengd gjöld falla niður meðan verkbannið varir eins og í tilviki verkfalla. Sama gildir um greiðslu launa til starfsfólks í veikindum og orlofi.

Það ræðst af ákvörðun þess stéttarfélags sem starfsfólk á aðild að hvort það ákveði að bæta félagsfólki sínu sem verkbann beinist gegn tekjutap sitt að hluta eða að öllu leyti.

Það ræðst af ákvörðun þess stéttarfélags sem starfsfólk á aðild að hvort það ákveði að bæta félagsfólki sínu sem verkbann beinist gegn tekjutap sitt að hluta eða að öllu leyti. Í tilviki yfirstandandi kjaradeilu Eflingar og SA hefur forysta Eflingar gefið út að hún hyggist ekki greiða félagsfólki sínu úr verkfallssjóði.

Nei, þau fyrirtæki sem lenda í rekstrarstöðvun á næstu dögum vegna afleiðinga verkfallsaðgerða Eflingar geta fellt það starfsfólk sitt sem fellur ekki undir kjarasamninga SA og Eflingar sem verkfallsaðgerðir Eflingar og verkbann SA nær til af launaskrá skv. heimild í 3. gr. laga nr. 19/1979 vegna ófyrirsjáanlegra atvika (force majeure).

Fyrirséð er að verkfallsaðgerðir Eflingar muni leiða til rekstrarstöðvunar innan örfárra daga bæði í og út fyrir félagssvæði Eflingar. Umræddir atvinnurekendur hafa neyðarheimild til að takmarka tjón og koma í veg fyrir óþarfa uppsagnir vegna verkfallsaðgerða Eflingar að fella starfsfólk sitt í öðrum stéttarfélögum en Eflingu af launaskrá.

Þegar fyrirtæki ákveður að beita þessari lagaheimild, fellir starfsmenn af launaskrá, þá verður fyrirtækið að tilkynna það sérstaklega því starfsfólki sem fellt er af launaskrá vegna verkfallsins, sjá sniðmát .

Starfsfólk sem fellt er af launaskrá á rétt á að skrá sig atvinnulausa hjá Vinnumálastofnun og að fá greiddar tekjutengdar atvinnuleysisbætur eigi það rétt á atvinnuleysisbótum. Starfsfólk sem fellt er af launaskrá getur ráðið sig til annarra starfa sé þessari lagaheimild beitt eins og fram kemur í lagagreininni. Fyrirtæki sem beita heimildinni geta því misst starfsfólkið varanlega.

Félagsmenn eru hvattir til að leita til lögmanna Samtaka atvinnulífsins séu þeir í vafa um hvort heimilt sé að beita úrræðinu.

According to the Icelandic labour law (act no. 80/1938 on trade unions and industrial disputes), the term “work stoppage” refers to lockouts by an employer and strikes by employees .

A lockout is a defensive action taken by employers to limit the damage caused by strikes, where one or more employers partly or fully discontinue work for employees who are members of one or more unions. Most of the same rules apply to declaring strikes and lockouts.

Employers are allowed to declare a lockout to further their demands much in the same way unions are allowed to declare a strike to support their cause.

The executive committee of SA can decide to have their members vote on a lockout. The executive committee’s proposal must state how extensive the lockout will be and when it is to be implemented. The executive committee is authorised to restrict voting so that only the companies participating in the lockout can vote. When voting on a lockout, the number of votes will decide the outcome, in accordance with a valid electoral register, as stated in article 19 of this accord. Please refer to chapter XIII of SA’s accord on lockouts .

The employees targeted by the lockout must stop working, in the same way an employee on a strike must.

During this time, no employee covered by the collective agreements of SA and Efling is allowed to work, unless they have been granted an exemption from the executive committee of SA. Wages are also suspended for the duration of the lockout, as they would be during a strike.

A lockout can commence 7 days after it has been approved by members in an election. A mediator and those who the lockout is mainly directed against, i.e., Efling on behalf of their members, must be notified 7 days before it can begin.

Yes, in the same way a strike can. A declared lockout can be postponed multiple times, for a total of 28 days without the consent of the opposing party, provided they are informed of the delay at least three days in advance.

The employer’s association that intends to initiate a lockout, controls how extensive it will be. As an example, it can apply exclusively to members of a specific union in one company. A lockout can also mean that all those whose jobs are covered by the union’s collective agreement need to stop working.

Until further notice, the SA lockout will take effect on the 2nd of March and will cover members of Efling working in Efling’s area of operation according to the main principle collective agreement between SA and Efling and a collective agreement between SA and Efling for companies that provide catering, accommodation, services and products, entertainment and other similar ventures.

The executive committee of SA will grant exemptions for essential services. Please send your exemption request to verkbann@sa.is .

The lockout notice applies to employees who are members of the union targeted by the lockout.

Similar rules apply as during a strike. Please refer to the SA website for more information.

The employees targeted by the lockout must stop working, in the same way an employee affected by a strike must.

In special circumstances, the executive committee of SA can grant a lockout exemption.

No. All wages and wage related expenses are put on hold for the duration of the lockout, as they would during a strike. The same applies to wages of employees who are sick or on holiday.

It is up to the employee’s union to decide if members targeted by the lockout will be partially or fully compensated for their loss of income.

It is up to the employee’s union to decide if members targeted by the lockout will be partially or fully compensated for their loss of income.

No. The companies subjected to a lockout in the following days as a consequence of Efling’s strike actions can remove employees from the payroll who aren’t covered by the collective agreement between SA and Efling but are nonetheless affected by the strike actions of Efling and the lockout of SA, according to Article 3, Act no. 19/1979, due to force majeure.

It is to be expected that Efling’s strike actions will lead to a stoppage of operations in a matter of days, both inside and outside Efling’s area of operation. To limit damages and prevent unnecessary dismissals due to Efling’s strike actions, the employers in question have an emergency authorisation to remove employees from unions other than Efling from the payroll.

When a company decides to utilize these sanctions and remove employees from the payroll, the company must notify each employee being removed from the payroll. See template .

Employees who are removed from the payroll have the right to register as unemployed with the Directorate of Labour and, if eligible, receive income related unemployment benefits. Employees removed from the payroll can accept other jobs if the sanctions are legally enforced. As such, companies that use the sanctions can permanently lose their employees.

Members are encouraged to consult the lawyers of SA if they are unsure if they are authorised to use this method.